สรุปสาระสำคัญจากการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อระดมความคิดเห็น (focus Group)
ผู้บริโภคกับทีวีดิจิตอล ครั้งที่ 1 “ว่าด้วย ทีวีสาธารณะและทีวีชุมชนที่อยากเห็น”
ในวันศุกร์ที่ 8 มีนาคม 2556 เวลา 13.00 – 18.00 น.
ณ ห้องการ์เด้นท์ 1 ชั้น 5 โรงแรมเซ็นจูรี่ พาร์ค กรุงเทพฯ
———————————————
ข้อเสนอต่อ กสทช. ในการออกประกาศการอนุญาตบริการทีวีสาธารณะและทีวีชุมชน กิจการกระจายเสียง และกิจการโทรทัศน์ เพื่อประโยชน์ต่อประชาชนอย่างแท้จริง
1 . ขอให้ชะลอการออกใบอนุญาตทีวีสาธารณะและทีวีชุมชนออกไปก่อน
ต้องหาหลักเกณฑ์การให้ใบอนุญาตทีวีสาธารณะและชุมชนให้ชัดเจน รวมทั้งมีการศึกษา Modelทีวีสาธารณะและชุมชนโดยคำนึงถึงภูมิทัศน์ความหลากหลายของสังคมไทย บูรณาการภาคส่วนต่างๆ ในการกำหนดสัดส่วนและจัดสรรช่องรายการ เนื้อหา และรูปแบบการดำเนินการให้ใบอนุญาตให้มีความชัดเจน และต้องมีการรับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วน
2. ขอให้ปรับปรุงหลักเกณฑ์วิธีการอนุญาตให้บริการกระจายเสียงหรือโทรทัศน์
ความชัดเจนของคำนิยาม ต้องมีการตีความไปในทิศทางเดียวกัน
- คำว่า “สาธารณะ” และ “ชุมชน” ยังมีการตีความที่ไม่ชัดเจน และคลุมเครือ
- คำว่า “ความมั่นคงของรัฐ” มีความหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นความมั่นคงด้านอาหาร ความมั่นคงด้านพลังงาน จึงไม่ควรตีความว่าเป็นความมั่นคงทางการทหารเท่านั้น
2.2 คุณสมบัติของผู้รับใบอนุญาตประเภทช่องรายการสาธารณะและชุมชน
- ควรมีความเป็นสาธารณะและความเป็นชุมชนอย่างแท้จริง โดยเพื่อประชาชน และประชาชนเข้าถึงได้
- ผู้ขอรับใบอนุญาตต้องแสดงชื่อกรรมการ ผังรายการ ควรมีภาคประชาชนเข้าร่วมเป็นกรรมการด้วย
- ผู้ขอรับใบอนุญาตต้องแสดงที่มาของรายได้ และแสดงรายชื่อผู้ที่อุดหนุน
- ผู้ขอรับใบอนุญาตควรต้องแสดงแผนความรับผิดชอบต่อสังคม
- ผู้ขอรับใบอนุญาตต้องมีกรรมการตรวจสอบการเงิน และรายงานผลการตรวจสอบต่อองค์กรกำกับ
- ผู้ขอรับใบอนุญาตควรมีหลักธรรมาภิบาล มีความโปร่งใส สามารถตรวจสอบได้ทั้งจากองค์กรกำกับและสาธารณะ
2.3 เงื่อนไขการประกอบการทีวีดิจิตอลประเภทสาธารณะและชุมชน
- ควรพิจารณาเรื่องการโฆษณาและการหารายได้ของสถานี ที่อาจแอบแฝงในบริการประเภทสาธารณะและชุมชน
- รายได้จากการโฆษณาหรือเผยแพร่ข่าวสาร หรือการเสนอภาพลักษณ์ขององค์กร บริษัท และกิจการโดยมิได้โฆษณาสรรพคุณ คุณประโยชน์หรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์มีขอบเขตเพียงใด
- การกำหนดให้ผู้ประกอบการสามารถหารายได้จากการโฆษณาได้เท่าที่เพียงพอ ต้องกำหนดให้ชัดเจน
- การออกแบบเงื่อนไขการประกอบการ ควรคำนึงถึงผู้เล่นรายใหม่ในการใช้ทรัพยากรคลื่นความถี่ให้สามารถหมุนเวียนได้
2.4 ประเภทช่องรายการบริการสาธารณะ
- บริการสาธารณะประเภทที่ 1 ไม่มีการระบุช่องรายการสำหรับเด็ก เยาวชน และครอบครัว
- ยังไม่มีการกำหนดสัดส่วนจำนวนช่องในแต่ละประเภทบริการว่าควรมีกี่ช่อง
- ช่องรายการต้องมีเนื้อหาทีวีสาธารณะที่สามารถเข้าถึงครอบคลุมทุกกลุ่มคน ไม่ว่ากลุ่มเด็ก คนชรา ผู้ใช้แรงงาน คนชายขอบ คนพิการ คนที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกลฯ
2.5 การมีส่วนร่วมของภาคประชาชน
- ให้ภาคประชาชนมีส่วนร่วมในการให้ความคิดเห็นในการกำหนดกฎเกณฑ์ กติกาในการออกประกาศหลักเกณฑ์ฯ
3. การส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพของภาคประชาชน
ควรมีการส่งเสริม สนับสนุนการพัฒนาศักยภาพของภาคประชาชน ในการประกอบกิจการ การผลิตรายการ การเป็นนักข่าวภาคพลเมือง และความพร้อมในเรื่องวิศวกรรม
4. การให้ความรู้แก่ประชาชนในช่วงเปลี่ยนผ่านจากแอนะล็อกไปสู่ดิจิตอล
ควรมีการประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร ให้ความรู้ความเข้าใจในเรื่องของทีวีดิจิตอล การประกอบกิจการตามกฎหมายกำหนด สิทธิที่พึงมีพึงได้ สิทธิประโยชน์ของการเป็นเจ้าของคลื่น และจัดให้มีกระบวนการเรียนรู้ให้มีการเข้าถึงสื่อที่เท่าเทียม กระจายข้อมูลข่าวสารให้เข้าถึงคนที่หลากหลาย มีการจัดเวทีให้ความรู้ให้แก่ภูมิภาค และมีการออกเป็นหลักเกณฑ์กำหนดให้มีการเท่าทันสื่อที่ชัดเจน
5. กลไกการกำกับดูแล
- ควรมีการตรวจสอบก่อนการให้ใบอนุญาต ต้องไม่มีการแอบแฝงของภาคเอกชนในประเภทกิจการสาธารณะและชุมชน และคนทุกกลุ่มสามารถเป็นเจ้าของได้อย่างแท้จริง
- ควรมีคณะกรรมการติดตาม ประเมินผล และกำกับดูแลผู้ที่ได้รับใบอนุญาต
- ควรมีการบันทึกประวัติการดำเนินการของผู้ได้รับใบอนุญาต และกำหนดบทลงโทษเมื่อผู้ประกอบการไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์
- ควรมีการกำหนดบทลงโทษ และหลักเกณฑ์ในการถอดถอนใบอนุญาต
- ควรมีการสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินการให้กับภาคประชาชน และองค์กรสาธารณะประโยชน์
- ควรมีการสร้างความเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง (Active Citizen) เพื่อทำหน้าที่เข้ามาตรวจสอบ ความโปร่งใสในการดำเนินการ
- กลไกการออกใบอนุญาต ต้องมีหลักเกณฑ์ กติกาการจัดสรรช่องรายการ กำหนดสัดส่วนที่ชัดเจน กระจายให้ได้ทุกความหลากหลาย และทุกสาธารณะและชุมชน
- ควรมีหลักเกณฑ์การกำกับเนื้อหา ฝังรายการที่ชัดเจน
- ควรมีการส่งเสริมการรวมกลุ่มของภาคประชาชน เพื่อให้ภาคประชาชนมีส่วนในการกำกับดูแล
- ควรมีการกลไกตรวจสอบความคุ้มค่าให้การให้ใบอนุญาตแก่หน่วยงานของรัฐ ที่มีผู้รับชมไม่ถึง 1%
- บริการชุมชนควรจัดทำ Roadmap ในการดำเนินการที่ชัดเจน และมีการเตรียมการเพื่อประเมินความพร้อม เช่นการสร้างความร่วมมือระหว่างสถาบันการศึกษาที่เกี่ยวกับองค์กรระดับชุมชน
- ผู้รับใบอนุญาตต้องมีการแบ่งปันช่องให้กับกลุ่มอื่นๆ และต้องมีแผนการแบ่งปันอย่างชัดเจน
- ควรมีการเตรียมการปรับปรุงแก้ไขหลักเกณฑ์ และศึกษาการดำเนินการของหลักเกณฑ์ที่ได้ประกาศใช้ไปแล้ว
- ให้ภาคประชาชนมีส่วนร่วมในการกำกับดูแล โดยอาจมีการตั้งคณะทำงานร่วม
6. เทคนิค
ควรให้ผู้ประกอบการจัดทำ Closed Caption สำหรับคนพิการ องค์กรกำกับควรมีการสนับสนุนศูนย์ในการผลิตและพัฒนา Closed Caption เพราะนอกจากจะใช้ได้กับคนพิการแล้วยังสามารถใช้ได้กับคนทั่วไปที่มีการใช้ภาษาอื่นๆ เพื่อส่งเสริมพหุวัฒนธรรมในสังคมไทย